Wat is Multiple Sclerose?

MS is een (ongeneeslijke) onvoorspelbare invaliderende chronische ziekte die het centrale zenuwstelsel beschadigd waardoor het beschermlaagje (Myeline) van de zenuwuitlopers aangetast wordt. Er zijn 4 vormen van MS:

  • Beligne –milde vorm- (MS)
  • Relapsing Remitting MS (RRMS)
  • Secundair Progressieve MS (SPMS)
  • Primair Progressieve MS (PPMS)

Deze vormen hebben overeenkomsten en overlappen elkaar op sommige punten. PPMS komt slechts bij 10% van de mensen met MS voor. PPMS is de meest ernstige vorm. Deze vorm kent niet het beloop van aanval en herstel. Bij de PPMS vorm is er vanaf het begin een snelle verslechtering.
Dit is dus de vorm die Henk heeft.

MS is geen spierziekte

Multiple Sclerose is dus geen spierziekte zoals door veel mensen wordt gedacht. Om te begrijpen wat de effecten zijn van Multiple Sclerose op het lichaam, is het goed om eerst te begrijpen wat de functie van het zenuwstelsel is, hoe het in grote lijnen werkt en waar het zenuwstelsel zich in het lichaam bevindt. Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg.

ms1

Het zenuwstelsel is het besturingssysteem van het lichaam. Het centrale zenuwstelsel speelt een belangrijke rol bij het coördineren van allerlei bewuste en onbewuste activiteiten, die iedereen dagelijks onderneemt. Denk daarbij aan bewuste activiteiten als bewegen, spreken, denken en onthouden. Denk ook aan onbewuste activiteiten (reflexen), zoals het terugtrekken van de hand als je je ergens aan brandt.  Daarnaast kun je door dit stelsel prikkels van buitenaf waarnemen en kunnen we zien, horen, ruiken en voelen.

Wat gebeurt er bij Multiple Sclerose

Multiple Sclerose heeft een uitwerking op het centrale zenuwstelsel, waardoor de Multiple Sclerose klachten worden veroorzaakt. In het centrale zenuwstelsel lopen bloedvaten, die het zenuwweefsel van zuurstof en voedingsstoffen voorzien. Bij Multiple Sclerose doen zich ontstekingen voor in de hersenen, die zich vaak rondom de bloedvaten bevinden en zorgen voor een lichte zwelling. Deze ontstekingen ontstaan  omdat immuuncellen geactiveerd zijn om de myeline op te ruimen (aanvallen). Bij Multiple Sclerose kunnen de immuuncellen niet goed het onderscheid maken tussen de lichaamseigen stof en lichaamsvreemde stoffen. Het gevolg is dat het immuunsysteem geactiveerd wordt de lichaamseigen stof myeline op te ruimen. Hierdoor beschadigt de myeline, die een beschermende isolatielaag biedt rond de zenuwuitlopers. Dit is het moment waarop de Multiple Sclerose klachten ontstaan. De informatieoverdracht wordt verstoort.ms2
In het centrale zenuwstelsel zijn bij de ziekte Multiple Sclerose allerlei cellen betrokken. Omdat er zoveel verschillende cellen bij betrokken zijn is het een ingewikkeld ziekteproces.

Wat gebeurt er bij Primair Progressieve MS

De primair-progressieve vorm (PPMS) gaat vanaf het begin gepaard met een voortdurende achteruitgang, en kent soms korte perioden van verbetering of stabilisatie. De toenemende klachten bij PPMS worden meestal niet vooraf gegaan door schubs. Slechts ca. 10% van de MS-patiënten lijdt aan deze primair progressieve vorm. Soms is tussendoor sprake van exacerbaties en spreekt men van progressieve relapsing. De ziekte verergert voortdurend en uiteindelijk gaan bepaalde functies en mogelijkheden permanent verloren. Bij deze groep patiënten ontstaan in korte tijd ernstige en meerdere stoornissen, ook op het cognitieve vlak. Deze cognitieve achteruitgang lijkt erger te zijn bij PPMS dan bij RRMS.

ppmsverloop

De meeste MS-behandelingen zijn gericht op het tegengaan van de schubs, de bijbehorende ontstekingen en de laesies. Bij de PPMS-vorm hebben deze behandelingen weinig effect. Immers, PPMS wordt juist gekenmerkt door een gestage progressieve (voortschrijdende) neurologische achteruitgang met zeer weinig relapses (aanvallen of schubs). De eventuele schubs worden wel gestopt, maar het neurologische verval en de progressie worden niet geremd.

Video over de gevolgen van PPMS:

Een MS terugval of relaps

Een ontstekingsperiode bij Multiple Sclerose patiënten wordt vaak een ‘relapse’, een ‘exacerbatie’, een ‘terugval’of een ‘schub’ genoemd. In de regel komt de ontsteking, die het gevolg is van Multiple Sclerose, na enkele weken tot rust en kan er herstel van het zenuwweefsel en de myeline optreden. De informatieoverdracht herstelt hierdoor. Dit herstel is helaas niet altijd volledig. Uitgebreide ontstekingen veroorzaakt door de relapse laten vaak een litteken achter in het zenuwweefsel waardoor er restverschijnselen van de Multiple Sclerose klachten kunnen blijven. Door de dunner wordende myeline-laag kan de informatieoverdracht via de zenuwvezels verslechteren en uiteindelijk kunnen zenuw-uitlopers verloren gaan. De naam Multiple Sclerose voor de ziekte komt voort uit het ziektebeeld omdat er vaak sprake  is van verschillende (multiple) ontstekingshaarden met verscheidene littekens (sclerosis) in het centrale zenuwstelsel. De mate waarin dit proces optreedt, is van persoon tot persoon zeer verschillend.

Multiple Sclerose symptomen

Er zijn twee fasen (processen) die Multiple Sclerose klachten veroorzaken:
– Multiple Sclerose klachten als gevolg van de ontsteking
– Multiple Sclerose klachten als gevolg van myeline- en axonbeschadiging

De meest voorkomende klachten

  • Relapses
  • Vermoeidheid
  • Stemmingsstoornissen
  • Gevoelstoornissen
  • Warmte intolerantie
  • Krachtvermindering
  • Stijfheid
  • Spasticiteit
  • Problemen met evenwicht en coördinatie
  • Pijn
  • Moeite met zien
  • Blaas- en darmproblemen
  • Concentratie- en geheugenproblemen

MS klachten als gevolg van de ontsteking

In het centrale zenuwstelsel lopen bloedvaten, die het zenuw weefsel van zuurstof en voedingsstoffen voorzien. De ontstekingen bij Multiple Sclerose bevinden zich vaak rondom deze bloedvaten en zorgen voor een lichte zwelling in het zenuwweefsel. Hierdoor wordt de informatieoverdracht (prikkelgeleiding) tussen de zenuwcellen in de hersenen vaak bemoeilijkt. Daarnaast wordt de myeline beschadigd. Dat is het moment waarop iemand Multiple Sclerose klachten krijgt. Zo’n ontstekingsperiode wordt vaak een ‘relaps’, een ‘exacerbatie’, een ‘terugval’ of een ‘schub’ genoemd. In de regel komt de ontsteking na enkele weken tot rust.

MS klachten als gevolg van myeline- en axonbeschadiging

Tijdens een ontsteking wordt de beschermende myelinelaag beschadigd. In de regel kan herstel van het zenuwweefsel en de myeline optreden en wordt ook de informatieoverdracht tussen de verschillende zenuwcellen hersteld. Naarmate er meer ontstekingen zich voordoen op dezelfde plek, wordt de beschadiging van de myeline ernstiger. Dit betekent dat de myeline zich uiteindelijk niet meer kan herstellen; er is blijvende schade ofwel een litteken in het zenuwweefsel ontstaan.

Uiteindelijk wordt ook de kern van de zenuwuitloper, het axon, beschadigd en gaan de zenuwuitlopers verloren. De naam Multiple Sclerose komt voort uit het feit dat er vaak sprake is van verschillende (multiple) ontstekingshaarden met verscheidene littekens (sclerosis) op verschillende plaatsen in het centrale zenuwstelsel. De mate waarin dit proces optreedt, is van persoon tot persoon zeer verschillend. De verminderde informatieoverdracht in het centrale zenuwstelsel kan uiteenlopende Multiple Sclerose klachten veroorzaken. Uiteenlopend in de zin van ernst, alsook in de verschillende soorten Multiple Sclerose klachten. De plaats in het centrale zenuwstelsel, waar de ontstekingen zich voordoen en waar de myeline is afgebroken, is bepalend voor de Multiple Sclerose klachten die er zijn. Ontstekingen, en beschadiging van myeline kunnen zich ook voordoen zonder dat er Multiple Sclerose klachten optreden.